Sự kiện lịch sử gần gũi nhau, hay
tên các danh nhân, sẽ được đặt cho từng cụm đường như: thi sĩ và tướng
quân Tây Sơn ở quận 3, khởi nghĩa Yên Bái ở quận 1, danh nhân đời Trần ở
khu Tân Định…
Sau khi Pháp rút khỏi Việt Nam năm 1955,
chính quyền Việt Nam Cộng Hòa thành lập Ủy ban đổi tên đường đô thành để
thay tên các con đường do Pháp đặt sang tiếng Việt. Chúng được đặt theo
từng cụm, gồm các nhân vật hay sự kiện gần gũi nhau mang nhiều ý nghĩa
lịch sử.
Đi từ cửa ngõ vào tới trung tâm Sài Gòn
sẽ thấy cả một chiều dài lịch sử của Việt Nam qua từng con đường. Cửa
ngõ Bến xe Miền Tây có các đường Hồng Bàng, Hùng Vương, An Dương Vương,
Bà Triệu… rồi đến Lý Nam Đế, Lý Thường Kiệt, Triệu Quang Phục… tiếp đến
là Mai Hắc Đế, Phùng Hưng, Ngô Quyền, Lý Chiêu Hoàng…
Các con đường từ cửa ngõ Bến xe Miền Tây đi vào được đặt
theo các nhân
vật, sự kiện hàng nghìn năm lịch sử của dân tộc.
Ảnh: Google maps.
Các bến sông Vạn Kiếp, Hàm Tử, Chương Dương… được đặt theo tên các trận
đánh hiển hách của quân dân nhà Trần trong cuộc chiến chống quân Nguyên
Mông lần thứ hai 1284-1285. Còn bến Bạch Đằng được đặt theo con sông nơi
Ngô Quyền lãnh đạo quân dân đánh thắng quân Nam Hán năm 938…
Càng gần trung tâm, các sự kiện, nhân vật
càng tiệm cận đến hiện tại. Tại quận 1, con đường trước cổng Dinh Độc
Lập (nối đến Thảo Cầm viên) dài hơn một km trước đây tên Thống Nhất (nay
là đại lộ Lê Duẩn). Tên gọi này được cho là mang hàm ý sau dòng chảy
4.000 năm lịch sử thì tất cả đều tập trung về đây – đại lộ đẹp và rộng
dẫn thẳng vào cơ quan quyền lực cao nhất thời đó.
Phía trước, đường một chiều chạy ngang
cổng chính Dinh Độc Lập và TAND TP HCM được mang tên Công Lý (được cho
là để ám chỉ công lý thì chỉ một chiều đúng hoặc sai). Sau năm 1975,
đường Công Lý được đổi tên thành Nam Kỳ Khởi Nghĩa.
Đại lộ Lê Duẩn trước Dinh Độc Lập trước đây
có tên Đại lộ Thống Nhất. Ảnh: H.C
Dọc theo Đại lộ Thống Nhất có 2 đường nhỏ
mang tên Hàn Thuyên và Alexandre de Rhodes để nhớ ơn những người đã tạo
ra ngôn ngữ cho nước Việt. Hàn Thuyên là người sáng tạo ra chữ Nôm
(được người Việt dùng trong gần 10 thế kỷ) để thay cho chữ Hán. Còn
Alexandre de Rhodes – giáo sĩ người Pháp, có công lớn trong việc tạo ra
chữ Quốc ngữ đang sử dụng.
Hai mặt cửa Đông và Tây chợ Bến Thành
cũng có 2 đường song song được đặt tên theo danh nhân Phan Bội Châu và
Phan Chu Trinh một cách đầy ngụ ý. Một người khởi xướng phong trao Đông
Du, người còn lại thì kêu gọi cải cách, học theo những tư tưởng tiến bộ
của phương Tây để phát triển.
Trong khi đó, tên các danh tướng nhà Trần
được đặt cho các tuyến đường gần nhau ở khu Tân Định (quận 1), gồm:
Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư, Trần Quang Khải…
Cụm danh tướng nhà Lê ở quận 4 gồm: Đinh Lễ, Lê Quốc Hưng, Lê Thạch, Lê Văn Linh.
Ở khu vực quận 3 là những con đường mang
tên nhà văn, nhà thơ, học sĩ: Bà Huyện Thanh Quan, Hồ Xuân Hương, Đoàn
Thị Điểm, Lê Ngô Cát, Đặng Trần Côn, Tú Xương, Nguyễn Gia Thiều… cùng
các võ tướng Tây Sơn như: Bùi Thị Xuân, Trần Quang Diệu, Ngô Thời Nhiệm.
Cụm danh tướng nhà Trần được đặt tên cho các tuyến
đường ở khu Tân Định, quận 1. Ảnh: Google maps
Các nhà cách mạng tham gia khởi nghĩa Yên
Bái chống Pháp (1930) gồm Nguyễn Thái Học (người sáng lập Việt Nam Quốc
dân Đảng), Cô Giang (Nguyễn Thị Giang – vợ ông Nguyễn Thái Học), Cô Bắc
(tên thật là Nguyễn Thị Bắc – em gái Cô Giang), Phó Đức Chính, Ký Con
(tên thật là Đoàn Trần Nghiệp), Nguyễn Khắc Nhu… nằm ở khu vực Bến Thành
(quận 1).
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư (một
trong hai tác giả sách Đường phố Thành phố Hồ Chí Minh), Hội đồng đặt
tên đường thời đó (1955) thường đặt theo khóm, cụm. Đó là cách đặt tên
rất khoa học và rất hay, chỉ cần biết một tên đường có thể hình dung ra
một khu vực.
Hiện, những cụm tên danh nhân vẫn được
Hội đồng đặt tên đường thành phố giữ nguyên. Bên cạnh đó, một số cụm tên
đường mới được hình thành như: cụm đường tên các loài hoa ở quận Phú
Nhuận như: Hoa Lan, Hoa Sứ, Hoa Huệ, Hoa Cúc, Hoa Hồng…
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét