ĐỨA TRẺ THỨ 44 (Tom Rob Smith) - CHƯƠNG 24-25

Chương 24

 

BA THÁNG SAU 

MIỀN ĐÔNG NAM VÙNG ROSTOV

BIỂN AZOV NGÀY 4 THÁNG BẢY

NESTEROV NGỒI vùi ngón chân trong cát. Đoạn bờ biển này là chỗ ưa thích của những người dân sống gần thành phố Rostov bên sông Đông cách chừng bốn mươi ki lô mét về phía Đông Nam. Hôm nay không phải ngoại lệ. Bãi biển đông nghịt người. Như thể người dân thành phố thức dậy sau kỳ ngủ đông, cơ thể họ mất hết sắc tố bởi mùa đông dài. Anh có thể đoán công việc của mọi người thông qua hình dạng cơ thể họ không? Những người béo tốt là những người quan trọng theo cách nào đó. Có lẽ họ là quản đốc nhà máy hoặc quan chức hoặc nhân viên cấp cao của Bộ An ngành Nhà nước, không phải hạng đi đạp cửa mà là những người ký các giấy tờ. Nesterov thận trọng để không bị họ để mắt. Anh tập trung vào gia đình mình. Hai đứa con trai đang chơi ở đoạn nước nông, vợ anh nằm nghiêng bên cạnh, chị đang ngủ - chị nhắm mắt, đầu kê trên hai tay. Mới nhìn qua, họ dường như mãn nguyện: một gia đình hoàn hảo. Họ có mọi lý do để thư giãn - họ đang đi nghỉ, được phép sử dụng xe dân quân, có tem phiếu nhà nước trả xăng dầu, như là một phần thưởng cho việc xử lý thành công, kín đáo và hiệu quả hai vụ điều tra giết người khác nhau. Người ta bảo anh không nên lo nghĩ làm gì. Đó là mệnh lệnh với anh ta. Anh nhắc lại những lời đó trong đầu, nuốt lấy sự mỉa mai của nó.

Phiên tòa xét xử Varlam Babinich kéo dài hai ngày, luật sư biện hộ viện đến lời bào chữa về sự mất trí. Theo thủ tục tố tụng, bên bào chữa buộc phải dựa vào lời khai của chính các chuyên gia do bên kiểm sát trưng cầu. Họ không thể mời nhân chứng độc lập của mình. Nesterov không phải luật sư, và không cần phải là luật sư mới hiểu lợi thế to lớn của sự sắp đặt này nghiêng về bên kiểm sát. Trong vụ Babinich, bên bào chữa phải chứng minh sự mất trí khi không thể mời một nhân chứng mà không do bên kiểm sát chuẩn bị trước. Bởi không có chuyên gia tâm lý làm việc ở bệnh viện 379, một bác sĩ không được đào tạo chuyên môn đã được bên kiểm sát lựa chọn và mời đến để đánh giá. Bác sĩ này tuyên bố ông ta tin Varlam Babinich hiểu sự khác nhau giữa cái đúng và cái sai, và biết rằng giết người là sai; lý trí của bị cáo có hạn, chắc chắn vậy, nhưng đủ để hiểu các khái niệm như phạm tội. Cuối cùng, cậu ta nói lúc bị bắt:

- Cháu gặp rắc rối lắm rồi.

Luật sư biện hộ bấy giờ không có lựa chọn nào khác đành phải mời chính ông bác sĩ kia và cố đưa ra một quan điểm phản bác. Varlam Babinich bị cho là có tội. Nesterov đã nhận được bức thư đánh máy, xác nhận rằng cậu bé mười bảy tuổi đã chết khi quỳ gối, bị bắn vào sau đầu.

Vụ bác sĩ Tyapkin mất ít thời gian hơn, gần một ngày. Vợ anh ta làm chứng rằng anh ta là người thô bạo, mô tả những tưởng tượng bệnh hoạn của anh ta, và cho rằng lý do duy nhất chị ta không tố cáo là bởi chị ta lo sợ cho tính mạng của mình và cho đứa trẻ. Để đổi lại lời khai này, chị được chuyển đến Shakhty, một thị trấn ở Ukraina, nơi chị ta có thể tiếp tục sống mà không phải chịu vết nhơ tội ác của chồng. Bởi vì không ai ngoài Voualsk nghe nói về tội phạm đó, thậm chí chị ta cũng không cần thay tên đổi họ.

Hai vụ án kết thúc. Những người đồng tính bị tù khổ sai từ năm đến hai mươi năm. Bất chấp tính chất lặp lại của những phiên xét xử này, Nesterov đã ngồi nghe hết toàn bộ các phiên tòa, chừng hai trăm vụ. Sau khi người cuối cùng bị kết án, anh ta rời tòa để rồi thấy mình nhận được lời chúc mừng của các quan chức ở địa phương. Anh ta đã làm tốt. Hầu như chắc chắn anh ta sẽ được phân căn hộ mới trong vài tháng tới, hoặc nếu không thì cũng cuối năm.

Nhiều đêm sau khi kết thúc những phiên tòa, khi anh ta nằm thao thức, vợ anh đã nói việc anh ta đồng ý giúp Leo chỉ là vấn đề thời gian; chị mong anh ta cứ đồng ý và làm điều đó. Anh ta đang chờ đợi sự cho phép của chị? Có lẽ vậy. Anh ta đang đánh cược không chỉ tính mạng của mình mà cả của gia đình nữa. Không phải anh ta đang làm điều gì sai trái với quy định khi hỏi những câu hỏi và tiến hành điều tra, mà là anh ta đang tự ý hành động. Hành động độc lập luôn rủi ro. Dù vậy, anh tin rằng mình có thể bắt đầu một kiểu điều tra thầm lặng, một cuộc điều tra ngẫu nhiên mang vẻ bề ngoài không gì hơn là những cuộc trao đổi giữa các đồng nghiệp. Nếu anh phát hiện ra không có các trường hợp tương tự, không có trẻ em nào khác bị giết thì anh có thể dám chắc rằng những trừng phạt tàn bạo mà anh tham gia gây nên là hợp lẽ, công bằng, và thích đáng. Dù anh không tin Leo, và khó chịu vì mối nghi ngờ gã gợi lên, nhưng anh ta cũng phải thừa nhận gã đã đặt ra một câu hỏi rất cơ bản. Công việc của anh có ý nghĩa không hay đó chỉ là phương cách để tồn tại? Cố gắng sống sót thì chẳng có gì phải xấu hổ - đấy là mối bận tâm của đa số. Tuy nhiên, liệu có đủ không khi phải sống trong nhơ nhuốc và thậm chí không nhận được chút cảm thức tự hào, thậm chí không được nâng đỡ bởi một ý thức rằng những điều anh ta làm phục vụ cho mục đích nào đấy?

Mười tuần qua, Nesterov đã tự hành động mà không bàn bạc hay hợp tác gì với Leo. Bởi Leo chắc chắn đang bị giám sát, giữa họ càng ít tiếp xúc thì càng tốt. Điều duy nhất anh ta làm là viết cho Leo ngắn gọn -Tôi sẽ gỉúp - bao gồm cả dặn dò phải hủy bức thư ngay.

Không có cách nào dễ dàng tiếp cận các hồ sơ tội phạm trong vùng. Anh đã gọi điện, viết thư. Trong cả hai cách liên lạc đó, anh chỉ đề cập thoáng qua chủ đề, ca ngợi sự hiệu quả của đơn vị mình vì giải quyết nhanh chóng hai vụ án nhằm kích thích sự khoe khoang tương tự. Khi những hồi đáp bắt đầu đến, anh buộc phải bắt tàu đi những chuyến ngoài công việc, đến những thị trấn và gặp gỡ các đồng nghiệp của mình, uống với họ, thảo luận với họ về những vụ việc liên quan trong chưa đầy một phút trước khi đánh sang những chuyện khác. Đấy là một cách thức cực kỳ kém hiệu quả để lấy thông tin. Ba tiếng nhậu nhẹt mới được hai phút trao đổi hữu ích. Sau tám tuần, Nesterov không khai được một vụ tội phạm nào chưa được phá. Đến lúc này, anh ta gọi Leo vào phòng mình.

Leo vào phòng, đóng cửa, ngồi xuống. Nesterov kiểm lại hành lang trước khi quay lại, đóng cửa phòng, và cho tay xuống bàn. Anh ta lấy ra một tấm bản đồ Liên Xô rồi trải ra trên bàn, lấy mấy quyển sách chặn các góc. Rồi anh ta nhặt một nắm ghim. Anh ta gắn hai chiếc ghim vào vùng Voualsk trên bản đồ, hai ở Molotov, hai ở Vyatka, hai ở Gorky, và hai ở Kazan. Những cái ghim này tạo thành một dãy các thị trấn dọc theo tuyến đường tàu theo hướng Tây đến Mátxcơva. Nesterov chưa đến Mátxcơva, cố ý tránh những dân quân ở thành phố này, những người anh ta sợ sẽ nghi ngờ trước bất cứ câu hỏi nào. Phía Tây Mátxcơva, dù việc thu thập thông tin kém thành công hơn, nhưng anh ta phát hiện một trường hợp khả dĩ ở Tver. Đi về phía Nam, anh gắn ba chiếc ghim ở thành phố Tula, hai ở thị trấn Orel, và hai ở Belgorod. Giờ đến Ukraina, anh ta nhặt hộp ghim lên, lắc ra ít nhất hai mươi cái vào tay. Anh ta tiếp tục: ba ghim ở các thị trấn Kharkov và Gorlovka, bốn ghim ở thành phố Zaporoshy, ba ở thị trấn Kramatorsk, và một ở Kiev. Ra khỏi Ukraina, có năm ghim ở Taganrog và cuối cùng sáu ghim ở trong và quanh thành phố Rostov.

Nesterov hiểu phản ứng của Leo - im lặng kinh hãi. Về nhiều mặt, Nesterov đã thu thập những thông tin này với tâm trạng tương tự. Lúc đầu anh cố gắng bác bỏ sự tương đồng: có chất nghiền nát nhét vào miệng những đứa trẻ, cho dù các dân quân gọi đó là đất hay bùn, thân người bị cắt xẻo. Nhưng những điểm tương đồng quá dễ nhận ra. Có sợi dây buộc quanh cổ chân. Những cái xác trần truồng, quần áo chất thành đống cách xa một đoạn. Hiện trường tội phạm luôn ở trong rừng hoặc công viên và thường gần nhà ga, không bao giờ là trong gia đình, không bao giờ ở trong nhà. Không một thị trấn nào trao đổi với thị trấn khác cho dù các tội ác xảy ra cách nhau chưa đầy năm mươi ki lô mét. Không mối liên hệ nào được vạch ra, khi nối những chiếc ghim này lại. Chúng được giải quyết bằng cách đổ cho những kẻ say, hoặc bọn trộm hoặc những kẻ hiếp dâm bị kết án - những kẻ không ai mong muốn, mà với họ bất cứ cáo buộc nào cũng đúng.

Theo tính toán của anh ta, tổng cộng có bốn mươi ba vụ. Nesterov với tay lên, lấy một chiếc ghim nữa trong hộp, và đính nó vào giữa Mátxcơva, làm cho Arkady thành đứa trẻ thứ 44.

NESTEROV TỈNH GIẤC thấy bên má của mình áp trên cát, miệng há ra. Anh ngồi dậy và phủi cát. Mặt trời đã biến mất sau một đám mây. Anh tìm bọn trẻ, nhìn dọc chiều dài bờ biển, những người đang chơi đùa. Đứa lớn, Efim, bảy tuổi, ngồi gần mép nước. Nhưng đứa nhỏ - mới năm tuổi - thì không thấy đâu. Nesterov quay sang vợ. - Chị đang cắt lát thịt khô để chuẩn bị bữa trưa.

- Vadim đâu rồi?

Inessa ngước lên, chị thấy ngay đứa lớn, nhưng không thấy đứa nhỏ. Chị vẫn cầm con dao, đứng lên, quay lại tìm đằng sau. Không thấy nó đâu, chị thả con dao xuống. Cả hai đến chỗ Efim, quỳ xuống hai bên nó:

- Em con đâu rồi?

- Em bảo lại chỗ bố mẹ.

- Lúc nào?

- Con không biết.

- Con nhớ xem.

- Mới đây thôi. Con không chắc ạ.- Bố mẹ bảo hai anh em phải ở bên nhau mà.

- Em bảo lại chỗ bố mẹ mà!

- Em không xuống nước chứ?

- Em đi đằng kia, về chỗ bố mẹ.Nesterov đứng lên, nhìn xuống nước. Vadim không xuống biển, nó không muốn bơi. Nó ở trên bãi biển, đâu đó giữa hàng trăm người này. Những hình ảnh trong mấy hồ sơ án mạng hiện lên trong đầu anh. Một cô bé bị giết cách xa một lối đi ven sông nhiều người qua lại. Một cô bé khác bị giết trong công viên, đằng sau một tượng đài, cách nhà cô bé chừng một trăm thước. Anh ngồi khom xuống cạnh con trai:

- Con quay lại chỗ trải khăn đi. Cứ ở đó, bất kể ai có nói chuyện với con, bất kể họ nói gì. Ngay cả là người lớn tuổi và họ bảo con phải tôn trọng họ thì con cũng phải ở yên một chỗ.

Nhớ ra biết bao đứa trẻ bị thuyết phục biến mất vào rừng, anh đổi ý và cầm tay con trai:

- Đi với bố. Hai bố con mình sẽ đi tìm em con.

Vợ anh ta đi lên phía trên bờ biển, theo hướng ngược lại, trong khi Nesterov đi xuống, loanh quanh tìm giữa đám đông, anh bước vội khiến Efim không theo kịp, nên anh bế đứa con trai lên. Bãi biển không còn, thuôn lại thành thảm cỏ dài và cây dại. Vẫn không thấy Vadim đâu.

Efim biết chút ít về công việc của bố mình. Nó biết hai đứa trẻ bị giết trong thị trấn bởi vì bố mẹ đã kể cho nó biết, mặc dù họ bắt nó thề không kể cho ai khác nghe. Không ai phải lo lắng về chúng. Chúng đã được giải quyết. Efim biết em trai của mình đang gặp nguy hiểm. Nó là đứa mau miệng, thân thiện. Nó thấy khó lòng tỏ ra vô lễ với bất kỳ ai. Efim nên trông coi nó cẩn thận hơn, và nhận ra mình đáng trách, thằng bé òa ra khóc.

Ở đầu kia bãi biển, Inessa gọi tên con trai. Chị đã đọc tài liệu liên quan đến cuộc điều tra của chồng. Chị biết chính xác chuyện gì đã xảy ra với những đứa trẻ mất tích kia. Lo sợ, chị đổ hết lỗi cho mình. Chị đã bảo chồng mình giúp Leo. Chị đã động viên anh, khuyên anh các biện pháp thận trọng để giữ kín việc điều tra. Bản tính của anh bộc trực mà công việc này lại cần thận trọng. Chị đã đọc những bức thư anh viết trước khi chúng được gửi đi, đề nghị thêm vào những câu, phòng khi thư bị chặn lại. Khi anh cho chị xem bản đồ đánh dấu bằng những chiếc ghim, chị đã sờ từng chiếc một. Một con số không thể nào tin được và đêm hôm đó chị đã ngủ cùng giường với các con. Gắn kỳ nghỉ của họ với một cuộc điều tra là ý tưởng của chị. Vì sự tập trung lớn nhất các vụ án mạng xảy ra ở miền Nam đất nước, cách duy nhất Nesterov có thể thực hiện chuyến đi quan trọng này mà không bị chú ý là dùng kỳ nghỉ của gia đình như một vỏ bọc. Chỉ đến bây giờ chị mới hiểu trọn rằng chị đã đẩy con mình vào nguy hiểm. Chị đã đưa chúng vào trung tâm của tội ác bí ẩn này. Chị đã đánh giá thấp sức mạnh của điều họ đang tìm kiếm. Không đứa trẻ nào được an toàn hết. Chúng dường như bị bắt đi bất cứ  lúc nào, bị giết chỉ cách xa nhà chúng vài mét. Bây giờ, con trai chị đã bị bắt.

Chị thấy khó thở, chị hét lớn gọi tên đứa con, gọi tên nó vào mặt những người tắm biển khác, mắt chị đẫm lệ. Mọi người vây quanh chị với con mắt thờ ơ, câm lặng. Chị cầu xin họ giúp đỡ.

- Nó mới năm tuổi thôi. Nó bị bắt rồi, Chúng tôi phải tìm nó.

Một phụ nữ trông nghiêm nghị cố giữ lấy chị:

- Nó chỉ ở đâu đây thôi.

- Cô không hiểu: nó đang rất nguy.

- Vì cái gì?

Chị đẩy người phụ nữ ra, xoay quanh, gọi tên đứa trẻ. Bỗng chị cảm thấy hai bàn tay một người đàn ông nắm lấy cánh tay chị.

- Con trai tôi bị bắt. Làm ơn giúp tôi tìm lại nó.

- Sao cô không bình tĩnh lại?

- Không, nó sẽ bị giết. Nó sẽ bị sát hại. Anh phải giúp tôi tìm nó.

Người đàn ông cười:

- Không có ai bị giết cả. Nó sẽ an toàn thôi.

Chị bắt đầu vùng ra nhưng người này không buông chị. Bị bao quanh bởi những khuôn mặt thương hại, chị cố vùng ra:

- Thả tôi ra! Tôi phải đi tìm con tôi.Nesterov xô đẩy đám đông, tìm đến chỗ vợ. Anh ta đã tìm thấy đứa con trai út đang chơi trong một đám sậy cao, giờ anh đang bế hai đứa trẻ. Người đàn ông thả tay Inessa ra. Chị ôm lấy Vadim, giữ chặt đầu nó như thể cái đầu thật mong manh và sẽ vỡ mất. Cả gia đình đứng bên nhau, bao quanh họ là những khuôn mặt hằn học. Tại sao họ lại cư xử như vậy? Có chuyện gì với họ thế? Efim thì thầm:

- Mình đi thôi.

Họ rời đám đông, vội vã thu dọn đồ và ra xe. Chỉ có bốn chiếc xe khác đậu bên con đường đất. Những người đi tắm biển đến đây bằng xe điện. Nesterov nổ máy, lái xe đi.

TRÊN BỜ BIỂN một phụ nữ gầy gò, có đốm hoa râm trên mái tóc, dõi theo chiếc xe biến mất. Chị ta ghi nhớ biển số, quyết định rằng gia đình này phải được điều tra.

Chương 25

 

MÁTXCƠVA 5 THÁNG BẢY

CHO ĐẾN NGÀY HÔM QUA, nếu Leo bị bắt thì chẳng có gì liên hệ trực tiếp Raisa với cuộc điều tra trái phép của gã. Cô có thể tố cáo gã và có cơ may cô sẽ thoát. Điều đó không còn đúng nữa. Trên một chuyến tàu đang đến gần Mátxcơva, dùng giấy tờ giả, tội của họ không thể tách rời được.

Tại sao Raisa lại lên tàu, đi cùng Leo? Điều đó trái ngược với nguyên tắc chủ đạo của cô - sinh tồn. Cô đã chấp nhận một rủi ro khôn lường khi mà mình vẫn còn một lựa chọn khác. Cô có thể ở lại Voualsk và không làm gì cả, hoặc, để an toàn hơn, cô có thể phản bội Leo và hy vọng sự phản bội này sẽ bảo đảm cho tương lai của cô. Đó là một chiến lược đáng ghét, đạo đức giả và hèn hạ, nhưng cô đã làm rất nhiều việc đáng ghét nhân danh sự tồn tại, gồm cả việc lấy Leo, người đàn ông cô từng ghê tởm. Điều gì đã thay đổi? Đây không phải vì tình yêu. Leo giờ là bạn đồng hành của cô, không phải theo nghĩa hôn nhân thực sự. Họ là đối tác trong cuộc điều tra này. Gã tin tưởng cô, lắng nghe cô - không phải như một người lịch sự mà là một người bình đẳng. Họ là một đội, có chung một mục tiêu, đoàn kết lại đằng sau một mục đích còn quan trọng hơn tính mạng của họ. Như được tiếp sinh lực và phấn khích, cô không muốn quay lại con người sinh tồn trước đây của mình, cô tự hỏi bao nhiêu phần tâm hồn cô đã phải cắt và bán đi để tồn tại.

Con tàu dừng lại ở Yaroslavskiy Vokzal. Leo hiểu rất rõ ý nghĩa của việc quay trở lại đây, qua chính đoạn đường tàu nơi xác Arkady được tìm thấy. Họ đang quay lại Mátxcơva lần đầu tiên kể từ khi bị trục xuất cách đây bốn tháng. Họ không có công cán gì ở đây. Tính mạng của họ và cuộc điều tra phụ thuộc vào việc không bị phát hiện. Nếu bị bắt, họ sẽ chết. Lý do của cuộc phiêu lưu này là một phụ nữ tên Galina Shaporina, một phụ nữ đã nhìn thấy kẻ giết người, một nhân chứng có thể mô tả kẻ này, ước chừng tuổi của hắn, làm cho hắn có da có thịt - làm cho hắn trở nên hiện thực. Hiện tại cả Leo và Raisa không hề biết dạng người nào họ đang tìm kiếm. Họ không có manh mối nào về kẻ này, già hay trẻ, gầy hay béo, ăn mặc luộm thuộm hay chỉnh tề. Tóm lại, hắn gần như có thể là bất kỳ ai.

Ngoài việc nói chuyện với Galina, Raisa đã đề nghị nói chuyện với Ivan, đồng nghiệp của cô ở trường. Anh ta đọc nhiều tài liệu phương Tây bị kiểm duyệt và tiếp cận các ấn phẩm, các bài báo, tạp chí hạn chế, và những bản dịch bị cấm. Hẳn anh ta biết những nghiên cứu tình huống về tội ác tương tự ở nước ngoài: những vụ án mạng ngẫu nhiên, hàng loạt, và có nghi thức. Raisa chỉ biết về những tội ác như vậy với rất ít chi tiết. Cô từng nghe nói về một người Mỹ, Albert Fish, người đã giết và ăn thịt trẻ em. Cô đã nghe những câu chuyện về một người Pháp, bác sĩ Petiot, người trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại đã dụ người Do Thái vào hầm rượu nhà mình, cho họ nơi trú ẩn, và rồi giết họ, đốt xác họ. Nhưng rõ ràng kẻ giết người đi khắp đất nước một cách dễ dàng, hắn nói tiếng Nga và dụ dỗ trẻ em. Đây là một kẻ giết người đang hành động ngay trong lòng đất nước họ. Mọi thứ họ biết hoặc nghe nói về dạng tội phạm này đều sai hoặc không liên quan. Họ phải quên đi mọi giả định và bắt đầu lại từ đầu. Và Raisa tin rằng việc Ivan tiếp cận với những thông tin nhạy cảm là rất thiết yếu để họ tìm hiểu lại.

Leo hiểu rõ rằng những tư liệu như vậy sẽ rất hữu ích, nhưng gã cũng muốn không kém rằng phải thu hẹp sự tiếp xúc với càng ít người càng tốt. Mục tiêu chính của họ là nói chuyện với Galina Shaporina. Ivan chỉ là thứ yếu. Leo không hoàn toàn tin rằng anh ta đáng để họ chịu rủi ro. Tuy nhiên, gã cũng hiểu rằng đánh giá của gã cũng có hơi hướm cá nhân. Có phải gã ghen tị về mối quan hệ của Ivan với vợ gã? Đúng, gã ghen. Gã có muốn chia sẻ việc điều tra của họ với Ivan không? Không hề.

Leo nhìn ra cửa sổ, chờ cho mọi người xuống tàu. Các ga tàu có những mật vụ và nhân viên mặc đồng phục đi tuần tra. Mọi điểm trung chuyển chính được cho là những điểm dễ bị xâm nhập. Trên đường có những chốt kiểm soát được vũ trang. Cảng sông và cảng biển chịu giám sát thường xuyên. Không một nơi nào có nhiều lớp bảo vệ như ở Mátxcơva. Họ đang cố lọt vào thành phố được giám sát gắt gao nhất cả nước. Lợi thế duy nhất của họ là Vasili ít có lý do nghĩ rằng họ táo bạo đến mức thực hiện một cuộc phiêu lưu như vậy. Lúc sắp xuống tàu, Leo quay sang Raisa:

- Nếu em tình cờ bị họ chú ý, một lính canh hoặc bất kỳ ai khác, thậm chí một người có vẻ như dân thường, thì đừng quay mặt đi ngay. Đừng cười hay có bất cứ cử chỉ nào. Cứ giữ ánh mắt như vậy rồi sau đó nhìn một thứ gì khác.

Họ bước xuống sân ga, không ai mang nhiều hành lý. Những túi hành lý lớn có khả năng thu hút chú ý hơn. Bước đi rất nhanh, họ phải ngăn mình không được vội vã. Leo mừng vì nhà ga này đang đông người. Vậy mà gã vẫn cảm thấy cổ áo sơ mi đang ướt đẫm mồ hôi. Gã cố trấn tĩnh mình rằng hầu như không có mật vụ nào ở đây đang tìm họ. Họ đã rất thận trọng đánh lạc hướng mọi giám sát khả dĩ ngay từ ở Voualsk. Họ đã làm như là họ đang đi cuốc bộ trên vùng núi vào ngày nghỉ. Phải làm đơn xin phép để đi nghỉ. Bởi địa vị hạn chế của họ, họ chỉ được nghỉ vài ngày. Chịu áp lực thời gian ghê gớm như vậy, ban đầu họ vào rừng, đi theo đường vòng để chắc rằng không bị theo dõi. Khi đã tin là chỉ có mình họ, họ mới quay lại khu rừng gần nhà ga. Họ thay quần áo bùn đất của mình, chôn xuống đất cùng đồ cắm trại, và ngồi đợi chuyến tàu đi Mátxcơva. Họ lên tàu vào phút cuối. Nếu mọi việc diễn ra như dự định, họ sẽ thu thập lời khai của nhân chứng, quay về Voualsk, lẻn vào rừng, lấy lại đồ đạc, mặc lại những bộ đồ bùn đất. Họ sẽ quay về thị trấn từ một trong những con đường mòn phía Bắc khu rừng.

Họ gần đến lối ra thì một người đàn ông đằng sau gọi lại:

- Giấy tờ.

Không chút dè dặt, Leo quay lại. Gã không cười hay cố tỏ ra thoải mái. Nhân viên họ đang đối mặt là một người của Bộ An ninh Nhà nước. Nhưng Leo không nhận ra anh ta. Thật may. Gã đưa giấy tờ ra. Raisa đưa giấy tờ của cô.

Leo nhìn kỹ khuôn mặt của người kia. Anh ta cao, to. Mắt anh ta chậm chạp, động tác uể oải. Đây chỉ là một cuộc chặn khám xét thông thường. Tuy nhiên, dù thông thường hay không thì giấy tờ của họ cũng là giả và may mắn lắm cũng chỉ là thứ đồ giả tàm tạm. Khi còn làm mật vụ, Leo không bao giờ bị những thứ ấy đánh lừa. Nesterov đã giúp họ có giấy tờ này, làm giả chúng với sự giúp đỡ của Leo. Họ đã làm rất cố gắng, nhưng càng cố gắng gã càng nghi ngờ điểm yếu của chúng: vết cào xước trên giấy, những điểm mực nhòe, những đường chồng nhau do bị đóng dấu hai lần. Giờ gã tự hỏi làm sao gã lại đặt niềm tin vào những thứ giấy tờ này và nhận ra không phải vậy - gã hy vọng họ không bị kiểm tra.

Raisa nhìn tay mật vụ đang đăm đăm vào những dòng chữ và nhận ra tay này hầu như không đọc được. Anh ta đang cố giấu sự thật này bằng cách giả vờ kiểm tra rất cẩn thận. Nhưng cô đã gặp quá nhiều học sinh đánh vật với cùng rắc rối đó mà không thể nào che giấu được. Môi người kia mấp máy khi mắt liếc qua các dòng chữ. Hiểu rằng nếu cô tỏ chút dấu hiệu là mình biết điểm yếu kém, anh ta sẽ nổi nóng, nên cô vẫn giữ vẻ mặt sợ sệt. Cô lý luận rằng anh ta thích người khác sợ: điều đó sẽ xoa dịu nỗi bất an mà anh ta đang cảm thấy. Chắc chắn tay mật vụ xem vẻ mặt của họ, không phải bởi anh ta có nghi ngờ gì về giấy tờ mà vì anh ta lo là họ bớt sợ anh ta. Hài lòng rằng anh ta vẫn là người để phải sợ, anh ta phe phẩy giấy tờ vào lòng bàn tay, tỏ rõ rằng anh ta đang đánh giá họ, rằng anh ta vẫn có uy quyền đối với tính mạng của họ:

- Cho tôi xem túi của hai người.

Leo và Raisa mở mấy chiếc túi nhỏ của họ. Họ không mang gì ngoài ít quần áo và vài vật dụng thiết yếu. Tay mật vụ trở nên chán ngán. Anh ta nhún vai. Đáp lại, họ cúi đầu cung kính chào anh ta, rồi đến cửa ra, cố không đi quá nhanh.

SAU KHI ĐÃ BÁC BỎ cuộc điều tra của Pyodor về vụ giết hại con trai anh ta, lừa phỉnh và hăm dọa anh ta phải im tiếng, giờ Leo lại sắp đề nghị anh ta giúp đỡ về chính vấn đề này. Gã cần Fyodor đưa gã đến nhà Galina Shaporina bởi gã không thể tìm được địa chỉ. Thực ra, có thể gã không nhớ chính xác mặt chị ta. Lúc ấy gã đã không chú ý lắm và từ lúc đó đến nay đã có quá nhiều chuyện xảy ra. Không có Fyodor thì rất ít hy vọng tìm được nhân chứng này.

Leo sẵn sàng chịu sỉ nhục, mất mặt; gã sẵn sàng đón nhận sự khinh bỉ và xúc phạm, miễn sao chắc chắn gã có được lời khai của nhân chứng kia. Mặc dù Fyodor là mật vụ MGB, nhưng Leo tin tưởng rằng anh ta sẽ trung thành với việc tưởng nhớ đứa con trai hơn. Cho dù Fyodor có cảm thấy căm ghét Leo đến thế nào, chắc chắn khao khát công lý của anh ta sẽ buộc họ liên minh với nhau? Nhưng cũng có thể Fyodor đã chấp nhận thỏa hiệp với đánh giá của Leo về tình hình bốn tháng trước, rằng một cuộc điều tra bất hợp pháp về cái chết của anh ta sẽ đẩy cả gia đình anh ta vào nguy hiểm. Thà bảo vệ người còn sống, thà giao nộp Leo; bằng cách đó anh ta vừa được an toàn vừa được trả thù. Anh ta sẽ quyết định thế nào? Leo không có lựa chọn nào khác ngoài việc gõ cửa xem ra sao.

Lô chung cư 18, tầng bốn, một cụ bà ra mở cửa - bà cụ đã chống đối gã, bà đã dám gọi thẳng là vụ giết người:

- Tôi là Leo, đây là vợ tôi, Raisa.

Bà cụ nhìn chằm Leo, bà nhớ ra gã, bà căm ghét gã. Bà liếc nhìn Raisa:

- Các người muốn gì?

Raisa trả lời, giọng cô khe khẽ:

- Chúng tôi đến đây vì vụ giết Arkady.

Một khoảng im lặng thật lâu, bà cụ dò xét mặt hai người trước khi trả lời:

- Anh chị đến nhầm địa chỉ rồi. Ở đây không có đứa bé nào bị giết cả.

Khi bà cụ định đóng cửa, Leo thò chân lên.

- Cụ nói đúng.

Leo chờ thấy sự tức giận. Nhưng thay vì thế, bà cụ bật khóc.

 

* * *

FYODOR, VỢ ANH TA, và bà cụ, mẹ của Fyodor, đứng với nhau, nhóm ba công dân - một tòa án công dân - nhìn Leo cởi áo khoác, thả nó trên ghế. Gã cởi áo len rồi qua cởi áo sơ mi. Sau lớp áo, dán vào người gã, là các chi tiết của những vụ giết người - những bức ảnh, những mô tả, lời khai, bản đồ chỉ vị trí của các vụ phạm tội - những mẩu chứng cứ quan trọng nhất họ góp nhặt được:

- Tôi phải cực kỳ thận trọng khi mang những tài liệu này đi. Đây là chi tiết của hơn bốn mươi vụ giết người, những đứa trẻ, cả trai lẫn gái, bị giết suốt nửa miền Tây đất nước. Chúng đã bị giết theo cùng một cách, cùng với cách thức mà giờ tôi tin là con trai anh chị bị giết.

Leo lôi giấy tờ trong ngực ra: những thứ gần da gã nhất ướt đẫm vì mồ hôi. Fyodor cầm lấy chúng và nhìn qua. Vợ anh ta bước tới, và cả mẹ anh ta nữa. Không lâu sau, ba người họ truyền tay nhau đọc hết tài liệu. Vợ Fyodor nói trước:

- Và nếu anh bắt được hắn ta, anh sẽ làm gì?

Rõ ràng đây là lần đầu tiên Leo bị hỏi câu đó. Cho đến giờ họ chỉ mới tập trung vào việc không biết có bắt được hắn hay không nữa.

- Tôi sẽ giết hắn.

Một khi Leo đã giải thích bản chất cuộc điều tra cá nhân của mình, Fyodor không lãng phí thời gian cho việc lăng mạ hay buộc tội nữa. Rõ ràng anh ta không mảy may có ý từ chối giúp đỡ họ hay nghi ngờ gì sự thành thực của họ hoặc lo lắng về những hậu quả. Và những ý nghĩ đó cũng không nảy ra trong đầu vợ hay mẹ anh ta, ít nhất là theo một cách đáng kể nào. Fyodor sẽ đưa họ đến nhà Galina ngay lập tức.

Con đường ngắn nhất tới đó là đi qua đường ray nơi Arkady được tìm thấy. Có vài tuyến đường chạy song song, một khoảng rộng, dọc hai bên là những cây cối và bụi cây um tùm. Khi ánh sáng chiều hôm tàn dần, Leo thấy thích vẻ quyến rũ của chốn hẻo lánh không người này. Ở trung tâm thành phố thì nó có vẻ vắng vẻ một cách kỳ quái. Có phải cậu bé đã chạy qua những tà vẹt này, bị người đàn ông kia rượt đuổi? Cậu bé có bị ngã xuống đất, chạy trong vô vọng ? Trong bóng đêm, có con tàu nào thờ ơ chạy qua không? Leo mừng vì đã ra khỏi đường ray.

Tới gần căn hộ, Fyodor bảo Leo nên đứng ở ngoài. Galina đã bị gã làm cho sợ hãi trước đây: họ không thể liều để gã làm chị ta khiếp sợ không dám mở miệng lần nữa. Leo đồng ý. Chỉ có Raisa và Fyodor vào.

Raisa đi theo Fyodor lên cầu thang, đến căn hộ và gõ cửa. Cô nghe ra tiếng trẻ em đang chơi trong nhà. Cô hài lòng. Tất nhiên cô không tin một phụ nữ phải làm mẹ mới hiểu hết sự nghiêm trọng của vụ án này, nhưng việc con của chính Galina đang gặp nguy hiểm sẽ khiến chị ta dễ dàng tham gia.

Mở cửa là một phụ nữ mới ngoài ba mươi. Chị ta ăn mặc kín mít như thể trời đang giữa mùa đông. Chị ta có vẻ ốm. Đôi mắt lo lắng, ghi nhận từng chi tiết bề ngoài của Raisa và Fyodor. Fyodor dường như nhận ra chị ta:

- Galina, cô có nhớ tôi không? Tôi là Fyodor, bố của Arkady, đứa bé bị giết. Đây là bạn tôi, Raisa. Cô ấy sống ở Voualsk, thị trấn gần Ural. Galina ạ, lý do chúng tôi đến đây là vì người đàn ông giết con trai tôi đang giết những đứa trẻ khác ở các thị trấn khác. Đó là lý do Raisa đến Mátxcơva, để chúng ta có thể hợp tác cùng nhau. Chúng tôi cần cô giúp đỡ.

Giọng Galina nhỏ nhẹ, gần như thì thầm:

- Tôi có thể giúp gì được? Tôi không biết gì hết.

Đoán được câu trả lời như vậy, Raisa nói rõ:

- Fyodor đến đây không phải với tư cách nhân viên MGB. Chúng tôi là một nhóm những người làm cha mẹ, bất cứ công dân nào cũng phẫn nộ trước tội ác này. Tên của chị sẽ không xuất hiện trong bất cứ tài liệu nào, không có tài liệu nào hết. Chị sẽ không nghe hoặc gặp lại chúng tôi nữa. Chúng tôi chỉ cần biết hắn ta trông thế nào. Hắn bao nhiêu tuổi? Hắn cao không? Tóc hắn màu gì? Hắn mặc quần áo đắt tiền hay rẻ tiền?

- Nhưng người đàn ông tôi đã nhìn thấy không đi cùng đứa trẻ. Tôi đã nói với anh rồi.

Fyodor trả lời:

- Làm ơn đi, Galina, cho chúng tôi vào một lúc thôi. Đừng nói chuyện ở hành lang.

Chị ta lắc đầu:

- Tôi không thể giúp anh được. Tôi không biết gì hết.

Fyodor bắt đầu nổi nóng. Raisa chạm tay anh ta, bảo anh ta im lặng. Họ phải bình tĩnh, họ không thể dọa nạt chị ta. Sự kiên nhẫn là chìa khóa:

- Được rồi, được rồi. Galina. Chị không thấy người đàn ông đi cùng một đứa bé. Fyodor đã giải thích là chị thấy một người đàn ông với túi dụng cụ, có phải thế không?

Chị ta gật đầu.

- Chị có thể mô tả hắn không?

- Nhưng hắn không đi cùng đứa trẻ.

- Chúng tôi hiểu. Hắn không đi cùng đứa trẻ. Chị đã nói rõ điều đó. Hắn chỉ có một túi dụng cụ. Nhưng trông hắn thế nào?

Galina cân nhắc. Raisa nín thở, cảm thấy chị ta sắp nói rồi. Họ không cần thông tin được viết ra. Họ không cần ký vào bản khai. Họ chỉ cần mô tả, nó sẽ được vứt đi, và có thể chối bỏ được. Ba mươi giây, chỉ cần thế thôi.

Bỗng nhiên Fyodor cắt ngang sự yên lặng, nói:

- Không có nguy hại gì vì kể cho chúng tôi về người đàn ông có túi dụng cụ trông thế nào. Không ai có thể gặp rắc rối khi miêu tả một công nhân đường sắt.

Raisa nhìn Fyodor. Anh ta đã mắc sai lầm. Người ta có thể gặp rắc rối vì mô tả một công nhân đường sắt. Họ có thể gặp rắc rối vì ít hơn thế nhiều. Cách an toàn nhất luôn là không làm gì hết. Galina lắc đầu, bước lùi lại.

- Tôi xin lỗi, trời lúc đó tối quá. Tôi không thấy hắn ta. Hắn có một cái túi, tôi chỉ nhớ được thế.

Fyodor đặt tay lên cửa.

- Không, Galina, làm ơn...

Galina lắc đầu:

- Đi đi.

- Làm ơn, làm ơn mà...

Như một con thú hoảng sợ, giọng chị ta run rẩy lo lắng:

- Đi đi!

Một thoảng lặng yên. Tiếng ồn bọn trẻ chơi đùa ngừng lại. Chồng Galina xuất hiện.

- Có chuyện gì thế?

Các cánh cửa dọc hành lang mở ra, mọi người nhìn chằm, bình phẩm, chỉ trỏ làm Galina lo lắng thêm. Nhận thấy họ đang mất khả năng kiểm soát tình hình, họ sắp mất nhân chứng, Raisa bước lên, ôm lấy Galina, như thể nói lời tạm biệt:

- Hắn trông thế nào? Nói cho tôi đi, hãy nói thầm vào tai tôi.

Chồng Galina cố tách họ ra:

- Đủ rồi đấy!

Galina vùng vẫy. Nhưng Raisa níu lại, nắm chặt cánh tay người lạ này - cầu xin, lặp lại:

- Trông hắn thế nào?

Má kề má, Raisa chờ đợi, nhắm mắt, hy vọng. Cô có thể cảm thấy hơi thở Galina. Nhưng Galina không đáp.

(Còn tiếp)