ĐỨA TRẺ THỨ 44 (Tom Rob Smith) - CHƯƠNG 4-5

Truyện trinh thám Đứa trẻ thứ 44 lấy bối cảnh nước Nga những năm 1950. Thanh tra Leo Dimidov nhận được thông tin có một vụ án mạng xảy ra trên đường ray, một đứa trẻ hơn bốn tuổi bị lột trần, mổ ruột, miệng nhét đất. Mọi lời khai xác thực đây đơn thuần chỉ là một tai nạn thảm khốc.

Chương 4

LÀNG KIMOV

MỘT TRĂM SÁU MƯƠI KI LÔ MÉT VỀ PHÍA BẮC MÁTXCƠVA      

   

CÙNG NGÀY

ANATOLY BRODSKY không ngủ đã ba ngày rồi. Ông mệt mỏi đến nỗi những việc cơ bản nhất cũng cần tập trung. Cửa chuồng gia súc trước mặt ông khóa. Ông biết mình phải phá cửa ra. Dù là vậy thì ý này dường như cũng khó trở thành hiện thực. Đơn giản là ông không còn sức. Tuyết đã bắt đầu rơi. Ông nhìn lên bầu trời đêm; tâm trí lơ lửng và cuối cùng nhớ ra mình đang ở đâu và đáng ra phải làm gì thì tuyết đã phủ lên mặt. Ông liếm những bông tuyết trên môi và nhận ra nếu không vào được trong chuồng, ông sẽ chết. Dồn hết sức lực, ông đá vào cửa. Bản lề lung lay, cánh cửa vẫn đóng. Ông đá tiếp. Thanh gỗ toác ra. Phấn chấn bởi âm thanh đó, ông dồn chút sức cuối cùng nhắm vào cú đá thứ ba vào ổ khóa. Gỗ toác ra, cửa bật mở. Ông đứng trước cửa, chờ cho quen với bóng tối.

Ở một bên trong chuồng có hai con bò bị quây lại. Bên kia là dụng cụ và rơm rạ. Ông trải vài cái túi thô lên sàn nhà đóng băng, cài kín nút áo khoác, nằm xuống, khoanh tay lại rồi nhắm mắt.

Anatoly mở mắt và thấy đôi ủng bám tuyết cách mặt mình chỉ mấy xăng ti mét. Ông nằm ngửa ra và nhìn lên người đàn ông đang lù lù trước mặt. Răng chĩa ngay trên bụng ông, run run. Không ai động đậy. Hơi thở của họ tạo thành một làn sương mỏng trước mặt, hiện ra rồi biến mất. Anatoly không cố nắm lấy cây chĩa. Ông không cố tránh ra.

Họ cứ yên như thế, như hình đóng băng, cho đến khi cảm giác xấu hổ xâm chiếm Mikhail. Anh ta thở hồng hộc như vừa bị một sức mạnh vô hình nào đó thoi vào bụng, rồi thả cái chĩa vô hại xuống đất, quỳ sụp xuống:

- Hãy tha lỗi cho tôi.

Anatoly ngồi dậy. Adrenaline đã lay ông dậy nhưng cơ thể đau nhức. Ông ngủ được bao lâu rồi? Chưa lâu, chưa đủ lâu. Giọng ông khản đặc, cổ họng khô khốc:

- Tôi hiểu. Lẽ ra tôi không nên đến đây. Tôi không nên đề nghị cậu giúp đỡ. Cậu còn phải nghĩ đến gia đình. Tôi đã đẩy cậu vào tình thế nguy hiểm. Chính tôi mới là người phải xin cậu tha lỗi.

Mikhail lắc đầu:

- Tôi sợ. Tôi lo lắng. Tha lỗi cho tôi.

Anatoly liếc nhìn ra ngoài trời tuyết và bóng đêm. Ông không thể đi bây giờ. Ông sẽ không sống sót được. Tất nhiên ông không thể cho phép mình ngủ. Nhưng ông vẫn cần một chỗ ẩn náu. Mikhail vẫn chờ câu trả lời, chờ đợi sự tha thứ:

- Không có gì mà tha thứ cả. Cậu không đáng trách. Là tôi, tôi cũng sẽ làm như vậy.

- Nhưng ông là bạn tôi.

- Tôi vẫn là bạn cậu và tôi sẽ luôn là bạn cậu. Hãy nghe tôi: tôi muốn cậu quên rằng buổi tối nay đã từng xảy ra. Quên rằng tôi từng đến đây. Quên rằng tôi từng đề nghị cậu giúp đỡ. Hãy nhớ chúng ta như trước kia. Nhớ rằng chúng ta là những người bạn thân nhất. Hãy làm điều này cho tôi và tôi cũng sẽ làm như thế với cậu. Tôi sẽ đi trước khi trời hửng sáng. Tôi hứa. Cậu sẽ thức dậy và tiếp tục cuộc sống của cậu như thường lệ. Tôi đảm bảo với cậu sẽ không ai biết tôi ở đây.

Đầu Mikhail gục xuống: anh ta khóc. Trước đêm nay thì anh ta đã tin mình sẽ làm bất cứ gì cho bạn. Đấy là dối trá. Sự trung thành, dũng cảm, tình bạn của anh, thảy đều đã tỏ ra chỉ là tờ giấy mỏng - chúng rách toạc ngay lần thử thách thực sự đầu tiên.

Khi Anatoly đến bất ngờ chiều hôm đó, Mikhail dường như đã ngạc nhiên một cách dễ hiểu. Anatoly đã đến làng mà không báo trước. Tuy vậy, ông vẫn được chào đón nồng hậu, được mời ăn, mời uống, và có chỗ ngủ. Chỉ khi chủ nhà hay tin rằng ông đang đi về phía Bắc đến biên giới Phần Lan thì cuối cùng họ mới hiểu lý do của chuyến viếng thăm bất ngờ. Ông chưa bao giờ nhắc đến việc đang bị An ninh Nhà nước, MGB, truy nã. Ông không cần phải nói. Họ hiểu được. Ông là kẻ bỏ trốn. Khi sự thật rõ ra, sự chào đón không còn. Hình phạt cho hành vi giúp đỡ và tiếp tay kẻ đào tẩu là tử hình. Ông biết điều này nhưng hy vọng bạn mình sẽ sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Ông thậm chí còn hy vọng bạn mình sẽ đi cùng đến phương Bắc. MGB không truy tìm hai người, và hơn nữa, Mikhail có người thân quen ở các thị trấn đến tận Leningrad, có cả Tver và Gorky. Thực ra, đòi hỏi như thế là quá nhiều, nhưng Anatoly đã một lần cứu mạng Mikhail, và dù ông chưa bao giờ xem đó là món nợ có lúc nào đó cần phải trả thì đó chỉ là vì ông chưa bao giờ nghĩ mình sẽ cầu viện đến nó.

Trong lúc họ nói chuyện thì rõ ra rằng Mikhail không sẵn lòng chấp nhận kiểu rủi ro đó. Thực ra, anh ta không sẵn sàng chấp nhận bất cứ thứ rủi ro nào. Vợ anh ta thường xen vào cuộc trao đổi của họ, muốn nói chuyện riêng với chồng mình. Mỗi lần xen ngang chị ta thường trừng mắt nhìn Anatoly với ác ý không che đậy. Hoàn cảnh đòi hỏi sự khôn ngoan và thận trọng như là một phần của cuộc sống hằng ngày. Và không thể chối cãi được rằng ông đã đem hiểm nguy đến cho gia đình bạn mình, một gia đình mà ông yêu quý. Hạ thật thấp những kỳ vọng xuống, ông bảo Mikhail rằng ông không muốn gì hơn là một đêm ngủ trong chuồng bò của họ. Ông sẽ ra đi vào sáng ngày mai. Ông sẽ đi bộ đến nhà ga gần nhất, theo cách ông đã đến đây. Ngoài ra, chính ông đã có ý phá khóa chuồng bò. Trong trường hợp rất khó xảy ra là ông bị bắt thì gia đình có thể khai là không biết và vờ như có kẻ đột nhập. Ông đã tin rằng sự phòng xa này trấn an được chủ nhà.

Không thể nhìn bạn mình khóc, Anatoly cúi sát:

- Không có gì phải cảm thấy cố lỗi cả. Chúng ta ai cũng chỉ cố sinh tồn thôi mà.

Mikhail thôi khóc. Anh ta ngước lên, gạt nước mắt. Nhận ra đây có lẽ là lần cuối họ nhìn thấy nhau, hai người bạn ôm chầm lấy nhau.

Mikhail lui lại:

- Ông là người tốt hơn tôi. Chúc ông may mắn.

Anh ta đứng lên, rời chuồng bò và cẩn thận đóng cửa, lấy chân gạt ít tuyết để chèn lại như cũ. Anh ta quay lưng về hướng gió rồi lê bước về nhà. Giết Anatoly và khai báo ông là kẻ xâm nhập sẽ đảm bảo an toàn cho gia đình mình. Giờ anh ta sẽ phải liều. Anh ta phải cầu nguyện. Anh chưa bao giờ nghĩ mình là kẻ hèn nhát, và trong chiến tranh, khi tính mạng của chính anh lâm nguy, anh cũng chưa bao giờ hành động như một kẻ hèn nhát. Một số người thậm chí còn nói anh dũng cảm. Nhưng có gia đình, đã khiến anh sợ hãi. Anh có thể mường tượng ra những điều tồi tệ hơn cả cái chết cho chính mình nhiều.

Vào đến nhà, anh ta cởi ủng và áo khoác, rồi lên giường. Mở cửa, anh giật mình bởi bóng người bên cửa sổ. Vợ anh thức, nhìn chằm chằm ra chuồng bò. Nghe tiếng anh đi vào, chị quay lại. Thân hình nhỏ nhắn không tỏ gì là chị có thể bưng bê, mang vác và chặt hái, làm việc mười hai tiếng mỗi ngày để nuôi sống gia đình. Chị không quan tâm chuyện Anatoly đã từng cứu mạng chồng mình. Chị không quan tâm về quá khứ của họ, tình bạn của họ. Sự trung thành và lòng biết ơn là những thứ trừu tượng. Anatoly là một mối đe dọa cho sự an toàn của gia đình họ. Điều đó mới thực. Chị muốn ông ta đi đi, càng xa gia đình họ càng tốt, và ngay lúc này chị căm ghét ông ta - người bạn hòa nhã và lịch sự chị từng yêu mến và trân trọng với tư cách là một vị khách này - hơn bất cứ người nào còn sống.

Mikhail hôn vợ. Má chị lạnh. Anh nắm tay chị. Chị ngước nhìn anh, nhận thấy anh đã khóc:

- Anh làm gì ngoài kia?

Mikhail hiểu vẻ sốt sắng của chị. Chị hy vọng anh đã làm điều cần thiết. Chị hy vọng anh đặt gia đình mình trên hết.

- Ông ấy để cửa chuồng bò mở. Bất cứ ai cũng có thể thấy. Anh đóng nó lại.

Anh ta có thể thấy nắm tay vợ mình lơi ra, cảm thấy sự thất vọng của chị. Chị nghĩ anh yếu đuối. Chị đúng. Anh không mạnh mẽ để giết bạn mình, cũng không mạnh mẽ để giúp bạn. Anh ta cố tìm lời an ủi:

- Không có gì phải lo cả đâu. Không ai biết ông ấy ở đây.

Chương 5

 

MÁTXCƠVA CÙNG NGÀY

CÁI BÀN BỊ ĐẬP BẸP RÚM, giường lật ngược lên, thảm rạch nát, gối bị xé ra từng mảnh còn ván sàn thì bị cạy lên, nhưng đến giờ, cuộc lục soát trong căn hộ Anatoly Brodsky vẫn chưa mang lại manh mối cho biết ông ta đang ở đâu. Leo cúi xuống kiểm lò sưởi. Một tập giấy bị đốt. Những lớp tro mịn từ thư từ đã bị chất thành đống rồi đốt. Gã đưa họng súng cời cời đống tro mong tìm thấy vài mảnh chưa bị lửa bén tới. Tro rụm ra - tất cả đã cháy đen. Kẻ phản bội đã trốn thoát. Leo đáng bị khiển trách. Gã đã còn nghi ngờ nên chưa buộc tội người đàn ông này, một người lạ. Gã đã cho rằng ông ta vô tội; một kiểu sai lầm chỉ kẻ mới vào nghề mắc phải.

Gã đã xem thường một nguyên tắc cơ bản trong công việc của họ: giả định có tội.

Mặc dù nhận trách nhiệm, Leo vẫn không thể thôi tự hỏi nếu gã không buộc phải uổng phí cả ngày trời xử lý cái chết do tai nạn của cậu bé, liệu Brodsky có trốn thoát được không? Gặp gỡ người thân, dập tắt những tin đồn thiếu căn cứ - đây không phải công việc của một sĩ quan MGB cấp cao. Thay vì đích thân giám sát chiến dịch, gã lại đồng ý đứng ngoài nó để đi gỡ rối một chuyện chỉ là một vấn đề cá nhân. Lẽ ra gã không nên đồng ý.

Gã đã tự tin trước mối đe dọa mà lão Brodsky này gây ra - nhận định sai lầm nghiêm trọng đầu tiên của gã từ khi gia nhập An ninh Nhà nước. Gã hiểu rằng ít có nhân viên nào có cơ hội mắc sai lầm lần thứ hai.

Gã đã không nghĩ nhiều về vụ án này: Brodsky là người có học, có biết đôi chút tiếng Anh, thường xuyên giao dịch với người nước ngoài. Đây là cơ sở để cảnh giác, nhưng, như Leo đã chỉ ra, người này là một bác sĩ thú y đáng kính trong một thành phố có ít bác sĩ thú y được đào tạo. Các nhà ngoại giao phải mang chó mèo của họ đến chỗ ai đó. Hơn nữa, đây là người đàn ông đã từng phục vụ trong Hồng Quân, là bác sĩ trận địa. Lý lịch của ông ta không gì chê trách được. Theo hồ sơ quân đội, ông ta đã tình nguyện, và mặc dù theo quy định thì ông ta không đủ bằng cấp làm bác sĩ, mặc dù chuyên môn của ông ta là chữa bệnh cho thú vật, ông ta đã làm việc trong nhiều trạm xá và hai lần liên tiếp được tuyên dương. Kẻ bị tình nghi hẳn đã cứu rất nhiều mạng sống.

Thiếu tá Kuzmin đã nhanh chóng đoán biết lý do dè dặt của người được ông ta bảo trợ. Trong đời lính của Leo, gã đã được nhiều bác sĩ trận địa chữa trị cho rất nhiều vết thương và rõ ràng một dạng tình đồng chí đã ngăn gã lại. Kuzmin nhắc nhở Leo rằng thói đa cảm có thể làm người ta mù quáng trước sự thật. Người nào tỏ ra đáng tin nhất thì đáng bị nghi ngờ nhất.

Tin tưởng nhưng phải điều tra.

Trách nhiệm của một điều tra viên là đào bới tung sự vô tội lên cho đến khi tội lỗi lộ ra. Nếu không có tội lỗi nào lộ ra cả thì có nghĩa là họ chưa đào bới đủ sâu. Trong vụ Brodsky, vấn đề không phải là liệu các nhà ngoại giao nước ngoài có gặp ông vì ông là bác sĩ thú y không, mà là có phải kẻ khả nghi này đã trở thành một bác sĩ thú y để các nhà ngoại giao nước ngoài có thể công khai gặp ông ta hay không? Tại sao ông ta mở phòng khám chỉ cách Đại sứ quán Hoa Kỳ trong tầm đi bộ? Và tại sao - ngay sau khi ông ta mở phòng khám này - nhiều nhân viên sứ quán Hoa Kỳ lại đi kiếm thú nuôi? Cuối cùng, tại sao những con vật nuôi của các nhà ngoại giao nước ngoài lại cần được chăm sóc nhiều hơn vật nuôi của dân thường? Kuzmin là người đầu tiên đồng ý rằng có một khía cạnh khôi hài trong toàn bộ chuyện này, và chính cái nét gây cười này khiến ông ta không yên. Tính vô hại nơi hoàn cảnh là một thứ ngụy trang thông minh. Tưởng như MGB đang bị cười vào mũi. Có ít tội nào nghiêm trọng hơn thế.

Sau khi xem xét vụ án và ghi nhận ý kiến của người hưởng dẫn, Leo quyết định rằng thay vì bắt ngay nghi can, họ sẽ cho người theo dõi ông ta, lập luận rằng nếu công dân này đang làm gián điệp thì đấy là cơ hội để phát hiện ra ông ta làm việc với ai và bắt hết một mẻ. Mặc dù gã chưa bao giờ nói nhiều nhưng gã khó chịu khi bắt bớ mà không có chứng cứ. Tất nhiên, đó là nỗi dằn vặt mà gã đã đành chịu suốt cả sự nghiệp. Gã là một điều tra viên. Gã muốn điều tra. Gã không chút nghi ngờ rằng cuối cùng rồi gã cũng sẽ bắt Anatoly Brodsky, gã chỉ muốn bằng chứng; một dấu hiệu có tội nào đó thay vì phỏng đoán đơn thuần. Nói tóm lại, gã muốn cảm thấy đúng đắn khi bắt ông ta.

Một phần của chiến dịch giám sát là Leo trực ca ngày, theo dõi kẻ bị tình nghi trong khoảng từ tám giờ sáng đến tám giờ tối. Trong ba ngày qua, gã không thấy gì bất thường. Kẻ khả nghi làm việc, ăn trưa ở ngoài, rồi về nhà. Tóm lại, ông ta dường như là một công dân tốt. Có lẽ chính cái vẻ ngoài vô thưởng vô phạt này đã che mờ giác quan của gã. Khi, sáng nay, gã bị Kuzmin nổi giận kéo riêng ra, cho gã biết tin về tình hình Fyodor Andreev - cậu bé bị chết, phản ứng kích động - và được lệnh xử lý vụ này ngay lập tức, gã đã không phản đối. Thay vì cương quyết chỉ ra gã có những việc quan trọng hơn phải làm thì gã lại đồng ý. Nghĩ kỹ lại mới thấy tất cả dường như thật lố bịch biết bao. Thật bực làm sao khi gã đang trò chuyện với người thân của đứa trẻ, dỗ dành bọn trẻ, thì kẻ bị tình nghi này, tên phản bội này đang tẩu thoát, đang chế nhạo gã. Mật vụ được giao nhiệm vụ theo dõi đã ngu ngốc không hề nghi ngờ tại sao không có lấy một khách hàng nào ở phòng khám thú y cả ngày hôm đó. Mãi cho đến lúc nhá nhem tay mật vụ mới nghi ngờ và đi vào, giả làm khách hàng. Anh ta thấy phòng trống. Cửa sổ sau bị cạy mở. Nghi can hẳn đã trốn thoát không biết từ khi nào, rất có khả năng là vào lúc sáng, ngay sau khi ông ta đến.

Brodsky đã tẩu thoát.

Khi Leo nghe mấy lời đó, gã như muốn nôn: gã đề nghị một cuộc gặp khẩn với thiếu tá Kuzmin tại nhà riêng ông ta. Leo giờ đã có bằng chứng về tội mà gã đang tìm kiếm, nhưng gã không còn kẻ bị tình nghi nữa. Gã ngạc nhiên khi thấy cấp trên của mình cố vẻ hài lòng. Hành vi của kẻ phản bội đã xác nhận giả thiết của ông ta: công việc của họ là không tin. Nếu một cáo buộc chỉ chứa một phần trăm sự thật thì nên xem lại toàn bộ cáo buộc đúng hơn là bác bỏ nó. Leo đã được chỉ thị phải bắt kẻ bị tình nghi bằng mọi giá. Gã không được ngủ, ăn hay nghỉ ngơi, gã không được làm gì hết cho đến khi người đàn ông kia bị họ giam giữ tại nơi - như Kuzmin hợm hĩnh chỉ ra - lẽ ra ông ta đã phải ở ba ngày trước rồi.

Leo dụi mắt. Gã cảm thấy ruột gan như thắt lại. May mắn lắm thì gã dường như ngây thơ, còn cùng lắm thì là gã bất tài. Gã đánh giá thấp đối thủ, cảm thấy một cơn tức giận khác thường đột ngột bùng lên, gã định đá sấp cái bàn. Gã quyết định không làm thế. Gã đã luyện cho mình phải giữ kín cảm xúc. Một nhân viên cấp dưới vội vã vào phòng, có lẽ hăm hở muốn giúp, muốn chứng minh sự tận tụy của anh ta. Leo xua anh ta đi, muốn được một mình. Gã dành chút thời gian để bình tĩnh lại, nhìn ra ngoài cửa sổ, tuyết đã rơi khắp thành phố. Gã châm điếu thuốc, nhả khói lên mặt kính. Đã phát sinh không ổn từ đâu ? Kẻ bị tình nghi hẳn đã thấy các mật vụ theo dõi mình nên lập kế hoạch chạy trốn. Nếu ông ta đốt các giấy tờ thì nghĩa là ông ta muốn giấu các tài liệu liên quan đến hoạt động gián điệp hoặc nơi đến hiện tại của ông ta. Leo chắc chắn là Brodsky đã có kế hoạch tẩu thoát, một cách trốn khỏi đất nước. Gã phải tìm ra vài mảnh ghép của kế hoạch này.

***

Hàng xóm là một cặp vợ chồng đã nghỉ hưu, ở độ bảy mươi, sống với con trai, con dâu và hai đứa cháu. Một gia đình sáu người ở hai phòng, không phải là tỉ lệ bất bình thường. Cả sáu người đang ngồi bên nhau trong bếp, một sĩ quan cấp thấp đứng sau lưng với mục đích hăm dọa. Leo có thể thấy là họ hiểu mình vướng vào tội của một người khác. Gã có thể thấy nỗi sợ của họ. Xua đi quan sát này cho là không thích hợp - gã đã một lần mắc lỗi vì quá đa cảm rồi - gã bước đến bàn:

- Anatoly Brodsky là kẻ phản bội. Nếu các người giúp đỡ ông ta bất cứ bằng cách gì, dù chỉ là bằng cách không nói gì, các người sẽ bị xem là đồng phạm.

Ông cụ, ông nội, rõ ràng là người khôn ngoan, nhanh nhảu đưa ra hết mọi thông tin ông ta có. Sao chép cách chọn từ của Leo, cụ nói kẻ phản bội đã đi làm sáng hôm đó sớm hơn một chút, xách chiếc cặp mọi ngày, cũng mặc áo khoác và đội chiếc mũ mọi ngày. Không muốn tỏ ra bất hợp tác, ông cụ đưa ra các ý kiến và gợi ý về nơi ẩn náu của kẻ phản bội, tất cả những thứ đó Leo cảm nhận chỉ là sự đoán liều. Ông cụ kết luận là trong gia đình họ ai cũng ghét ông ta, không ai tin người hàng xóm Brodsky, và rằng người duy nhất thích ông ta là Zina Morosovna, người phụ nữ sống ở tầng dưới.

Zina Morosovna đâu chừng ngoài năm mươi và run rẩy như một đứa trẻ, một thực tế mà bà ta đang cố che giấu không mấy thành công bằng cách hút thuốc. Leo thấy bà ta đứng bên cạnh một bản sao rẻ tiền bức chân dung Stalin - da mịn, mắt thông minh - được treo nổi bật phía trên lò sưởi. Leo không thèm giới thiệu hay trình chứng minh thư mà đi thẳng vào vụ truy nã nhằm làm bà ta mất phương hướng.

- Tại sao bà lại là bạn tốt của Anatoly Brodsky trong khi mọi người khác trong tòa nhà này đều không thích và không tin ông ta?

Zina bị bất ngờ, ý thức thận trọng của bà ta mờ mịt đi vì phẫn nộ trước lời dối trá này:

- Mọi người trong tòa nhà này đều quý Anatoly. Ông ấy là người tốt.

- Brodsky là gián điệp. Thế mà bà gọi ông ta là người tốt? Phản bội mà là một phẩm chất tốt hả?

Nhận ra sai lầm quá muộn, Zina bắt đầu đính chính lời nhận xét của mình:

- Tôi chỉ có ý nói là ông ấy rất ý tứ không làm ồn. Ông ấy là người lịch thiệp.

Lời dè dặt này thốt ra lắp bắp và không ăn nhập gì. Leo lờ đi. Gã lấy giấy ra và viết xuống những lời thiếu cân nhắc của bà ta với những chữ to thấy rõ:

ÔNG TA LÀ NGƯỜI TỐT

Gã viết rõ ràng để bà ta có thể thấy chính xác gã đang viết gì.

Zina lùi vào gốc phòng, dụi điếu thuốc, và ngay lập tức hối tiếc, quờ quạng tìm điếu khác:

- Tôi không biết Anatoly đã đi đâu nhưng tôi biết ông ta không có gia đình. Vợ ông ta bị giết trong chiến tranh. Con trai ông ta bị chết vì bệnh lao. Ông ta hiếm khi có khách. Như tôi được biết, ông ta có rất ít bạn bè...

Bà dừng. Anatoly từng là bạn của bà. Họ đã có nhiều buổi tối ăn uống cùng nhau. Thậm chí có lúc bà ta đã hy vọng ông yêu bà, nhưng ông không tỏ chút quan tâm. Ông không bao giờ vượt qua được nỗi mất mát người vợ. Đắm trong hồi tưởng, bà liếc nhìn Leo. Gã không động lòng.

- Tôi muốn biết ông ta ở đâu. Tôi không quan tâm đến bà vợ hay thằng con đã chết của ông ta. Chuyện đời ông ta không khiến tôi bận tâm, trừ phi nó liên quan đến việc ngay lúc này ông ta ở đâu.

Tính mạng của bà đang trên bàn cân - chỉ có một cách duy nhất để sống còn. Nhưng liệu bà có thể phản bội người đàn ông mà bà yêu không? Thật ngạc nhiên, quyết định này cần ít sự cân nhắc hơn bà tưởng:

- Anatoly tách biệt một mình. Tuy nhiên, ông ta có nhận và gửi thư. Thỉnh thoảng ông ta nhờ tôi gửi thư. Thư từ thường xuyên duy nhất được gửi đến ai đó ở làng Kimov. Đâu đó phía Bắc, tôi nghĩ vậy. Ông ta nói có một người bạn ở đấy. Tôi không nhớ tên người bạn. Đó là sự thật. Đó là toàn bộ những gì tôi biết.

Giọng bà ta nghẹn lại vì tội lỗi. Mặc dù không thể thừa nhận một biểu hiện cảm xúc nào theo vẻ bề ngoài của nó, bản năng của Leo mách bảo gã rằng bà ta đang phụ lại lòng tin. Gã xé trang giấy kết tội trong cuốn sổ ra và đưa nó cho bà ta. Bà ta nhận lấy tờ giấy như là món trả công cho sự phản bội. Gã nhìn thấy sự ghê tởm trong mắt bà ta. Gã không để nó làm mình phải nghĩ ngợi.

Tên ngôi làng phía Bắc Mátxcơva là một đầu mối nhỏ nhoi. Nếu Brodsky đang làm gián điệp thì có nhiều khả năng ông ta đang được những kẻ ông ta làm việc cho che chở. Từ lâu MGB đã tin rằng có tồn tại một mạng lưới những ngôi nhà an toàn nằm dưới sự kiểm soát của nước ngoài. Ý kiến rằng một kẻ phản bội được nước ngoài tài trợ phải cầu đến một mối liên hệ cá nhân - một nông dân của nông trang tập thể - mâu thuẫn với quan niệm rằng ông ta là gián điệp chuyên nghiệp. Tuy nhiên, Leo vẫn cảm thấy chắc chắn đây là đầu mối gã nên theo đuổi. Gã gạt bỏ những điều bất nhất sang một bên: việc của gã là bắt được người đàn ông này. Đây là đầu mối duy nhất gã có. Sự ngần ngừ đã khiến gã phải trả giá rồi.

Gã vội vã đến chiếc xe tải đỗ bên ngoài và bắt đầu đọc lại hồ sơ vụ việc, tìm kiếm điều gì có thể liên hệ đến làng Kimov. Gã bị cắt ngang khi viên chỉ huy phó - Vasili Ilyich Nikitin - quay lại. Ba lăm tuổi, hơn Leo năm tuổi, Vasili có thời là một trong những nhân viên triển vọng nhất của MGB. Tàn nhẫn, ganh đua, hắn không trung thành với bất kỳ ai ngoài MGB. Leo ngầm coi lòng trung thành đó là yêu nước thì ít mà vì lợi ích cá nhân thì nhiều.

Vừa lục soát xong phòng khám thú y, Vasili rõ ràng rất tự mãn. Hắn đưa cho Leo một bức thư vò nát mà hắn giải thích là đã tìm thấy sau bàn viết của kẻ phản bội. Tất cả thư từ khác đều bị đốt - giống như ở căn hộ - nhưng trong lúc vội, kẻ bị tình nghi đã bỏ sót bức thư này. Leo đọc nó. Bức thư của một người bạn nói với Anatoly rằng ông ta cứ tự nhiên đến ở với anh ta bất kỳ lúc nào. Địa chỉ bị mờ một phần, nhưng tên thành phố thì rõ ràng: Kiev. Leo gấp bức thư và đưa lại cho viên thuộc cấp:

- Cái này là Brodsky viết. Không phải của người bạn. Ông ta muốn chúng ta tìm thấy nó. Ông ta không đến Kiev.

Bức thư được viết tay vội vã. Chữ viết rời rạc, khó mà đánh lừa được. Nội dung thật nực cười và dường như chỉ nhằm thuyết phục người đọc rằng người viết là một người bạn mà Brodsky có thể nhờ cậy lúc ngặt nghèo. Địa chỉ được cố ý làm nhòe đi nhằm ngăn cản việc xác định ra nhanh chóng người gửi thực sự, và vì vậy là bằng chứng cho sự giả mạo của bức thư. Chỗ có bức thư - được thả sau bàn - dường như được sắp đặt.

Vasili quả quyết về tính chân thực của bức thư:

- Sẽ là tắc trách nếu không điều tra đầy đủ đầu mối Kiev. Mặc dù Leo không chút nghi ngờ bức thư là giả mạo, gã tự hỏi có khôn ngoan không nếu cử Vasili đi Kiev như là một biện pháp phòng ngừa, để khỏi có lời buộc tội có thể có là gã đã bỏ qua bằng chứng. Gã bác ngay ý tưởng này: gã tiến hành điều tra thế nào không quan trọng, nếu gã không tìm thấy kẻ bị tình nghi thì sự nghiệp của gã sẽ đi tong.

Gã quay qua chú ý vào tập hồ sơ. Theo hồ sơ, Brodsky là bạn của một người tên Mikhail Sviatoslavich Zinoviev, người này đã được cho giải ngũ Hồng Quân sau khi bị phát cước kinh niên. Gần bị hoại tử, vài ngón chân của anh ta bị cắt cụt, anh ta được chăm sóc cho đến khi sức khỏe phục hồi và được giải ngũ. Brodsky đã thực hiện cuộc phẫu thuật. Leo rà ngón tay trên tài liệu, tìm kiếm địa chỉ hiện nay:

Kimov

Leo quay sang cấp dưới, bắt gặp vẻ mặt cáu kỉnh của Vasili: - Chúng ta sẽ đi.

(Còn tiếp)